این آزمایش، میزان مس موجود در خون، ادرار یا کبد را اندازه گیری می کند. مس یک ماده معدنی ضروری است که در ساختار آنزیم هایی در بدن فعالیت می کند که در تنظیم متابولیسم آهن، تشکیل بافت همبند، تولید انرژی در سلول، تولید ملانین و عملکرد سیستم عصبی و مغز نقش دارد.
جذب مس
به طور معمول، بدن مس را از روده جذب می کند و با اتصال به پروتئین، آن را غیرسمی کرده و سپس به کبد منتقل می کند. کبد مقداری از مس را ذخیره می کند و بیشتر آن را به پروتئینی به نام آپوکائرولوپلاسمین متصل می کند. وقتی مس به این پروتئین متصل می شود به آنزیمی به نام سرولوپلاسمین تبدیل می شود. حدود ۹۵ درصد از مس موجود در خون به سرولوپلاسمین متصل است. کبد مس اضافی را به صفرا دفع کرده و از طریق مدفوع از بدن خارج می شود. مقداری مس نیز از طریق ادرار دفع می شود.
بیماری افزایش مس در بدن
معمولا هم سطوح بالا و هم کمبود مس در بدن نادر است. بیماری ویلسون که یک اختلال ارثی است می تواند منجر به ذخیره بیش از حد مس در کبد، مغز و سایر اندام ها شود. در بیماری ویلسون سطح مس در خون پایین است در حالی که در کبد و سایر اندام ها سطح مس تا حد سمی افزایش می یابد. در بیماری ویلسون کبد نمی تواند مس را بصورت صحیح ذخیره کند. تجمع بالای مس اضافی در کبد باعث می شود مس از کبد خارج شده و در کلیه ها، مغز و چشم ها تجمع می یابد. این مس اضافی می تواند سلول های کبد را از بین ببرد و باعث آسیب عصبی شود.
آزمایش میزان مس چگونه استفاده می شود؟
آزمایش مس اغلب برای کمک به تشخیص بیماری ویلسون استفاده می شود. اگر پزشک مشکوک به بیماری ویلسون باشد، معمولاً از آزمایش مس خون کامل و/یا آزاد (غیرمتصل) همراه با غلظت سرولوپلاسمین استفاده می‌کند. اگر این آزمایش‌ها غیرطبیعی یا مبهم باشند، ممکن است آزمایش مس ادرار ۲۴ ساعته برای اندازه‌گیری دفع مس و آزمایش مس کبدی برای ارزیابی میزان ذخیره‌سازی مس انجام شود.
نتیجه آزمایش میزان مس چه چیزی را نشان می دهد؟
نتایج آزمایش مس معمولاً باید در کنار غلظت سرولوپلاسمین ارزیابی شود. نتایج غیرطبیعی مس تشخیص قطعی یک بیماری خاص نیست و تنها نیاز به بررسی بیشتر را نشان می دهد. نکته مهم در تفسیر این است که سرولوپلاسمین می تواند در طول التهاب یا عفونت های شدید هم افزایش یابد. همچنین هم سرولوپلاسمین و هم مس در دوران بارداری و با استفاده از استروژن و داروهای ضد بارداری خوراکی نیز افزایش می یابند.
نتایج آزمایش میزان مس می تواند یکی از موارد زیر باشد:
بالا بودن مس در ادرار
غلظت کم مس خون همراه با افزایش دفع مس ادرار، غلظت کم سرولوپلاسمین و افزایش مس کبدی معمولاً در بیماری ویلسون دیده می شود. افزایش غلظت مس در خون و ادرار و غلظت طبیعی یا افزایش سرولوپلاسمین ممکن است نشان دهنده قرار گرفتن در معرض مس اضافی باشد یا ممکن است با شرایطی مرتبط باشد که دفع مس را کاهش می دهد – مانند بیماری کبدی. افزایش مس کبدی ممکن است در شرایط مزمن وجود داشته باشد.
پایین بودن مس در ادرار
کاهش غلظت مس در خون و ادرار و کاهش سرولوپلاسمین ممکن است نشان دهنده کمبود مس باشد. مس طبیعی کبدی ممکن است نشان دهد که متابولیسم مس به درستی کار می کند یا اینکه توزیع مس در کبد بیمار ناهموار است و نمونه معرف وضعیت فرد نیست.
میزان نرمال مس در ادرار
انسان به طور معمول کمتر از ۶۰ میکروگرم در روز مس از طریق ادرار دفع می کند.
آزمایش مس ادرار ۲۴ ساعته
نمونه ادرار ۲۴ ساعته لازم است. در روز اول، صبح که از خواب بیدار می شوید، ابتدا ادرار خود را تخلیه کرده و پس از آن، تمام ادرار را برای ۲۴ ساعت آینده در یک ظرف مخصوص جمع آوری کنید. در روز دوم، صبح که از خواب بیدار شدید، داخل ظرف ادرار کنید و درب ظرف را ببندید. در طول دوره جمع آوری آن را در یخچال یا جای خنک نگهداری کنید.
مقدار نرمال مس در خون
نتایج آزمایش ممکن است بسته به سن، جنسیت، سابقه سلامتی و موارد دیگر متفاوت باشد. نتایج آزمایش شما ممکن است بسته به آزمایشگاه مورد استفاده متفاوت باشد. از متخصص بپرسید که نتایج آزمایش شما چه تفسیری دارد. محدوده طبیعی مس کل در خون ۶۲ تا ۱۴۰ میکروگرم در دسی لیتر (mcg/dL) است. مقدارکم مس می تواند به این معنی باشد که شما بیماری کلیوی،یک کمبود تغذیه ای و یا عدم توانایی جذب مس دارید.
علت بالا بودن مس خون
هر یک از شرایط زیر می تواند باعث بالا بودن نتیجه آزمایش شما شود:مسمومیت مس ناشی از مصرف بیش از حد مس (از طریق آب یا مکمل های غذایی)،
علت پایین بودن مس خون
آیا چیز دیگری هست که باید بدانم؟
داروهایی مانند داروهای ضد بارداری خوراکی، کاربامازپین و فنوباربیتال می توانند غلظت مس خون را افزایش دهند. همچنین ممکن است با آرتریت روماتوئید و برخی سرطان ها افزایش یافته و با انواع شرایط مرتبط با سوء جذب، مانند فیبروز کیستیک، کاهش یابد. غلظت کل مس سرم معمولاً در بدو تولد کم است، در چند سال آینده افزایش می یابد، به اوج خود می رسد و سپس اندکی به سطح نسبتاً پایدار کاهش می یابد. به خصوص در نمونه ادرار ۲۴ ساعته باید مراقب بود که نمونه با منبع خارجی مس آلوده نشود. با پزشک و/یا آزمایشگاهی که آزمایش شما را انجام می دهد در مورد اقدامات احتیاطی لازم صحبت کنید. اگر نتیجه آزمایش ادرار یا مس خون بالاتر از حد انتظار باشد، ممکن است مجبور شوید آزمایش را برای تایید یافته ها تکرار کنید.
آزمایش میزان مس در منزل
این آزمایشگاه این امکان را دارد که با سرویس آزمایش در منزل خدمات غیر حضوی و نمونه گیری رایگان را در محل برای مراجعین محترم داشته باشد.
بدون دیدگاه