کم خونی داسی شکل نوعی بیماری کم خونی است که در آن گلبولهای قرمز سالم و کافی برای حمل اکسیژن در خون وجود ندارد.به طور معمول، گلبول های قرمز انعطاف پذیر و گرد هستند و به راحتی در خون و از طریق رگ های خونی منتقل می شوند.در کم خونی داسی شکل، گلبول های قرمز سفت و چسبنده بوده و به دلیل اختلالات ساختاری حالت هلالی شکلی دارند.کم خونی داسی شکل

این سلول های با شکل نامنظم (هموگلوبین( S می توانند در رگ های خونی کوچک گیر افتاده و در نتیجه جریان خون و اکسیژن به قسمت هایی از بدن کندیا مسدود می شود. تا به حال هیچ درمان موثری برای اکثر مبتلایان به کم خونی داسی شکل وجود نداشته است.اما درمان ها می توانند درد را تسکین داده و از بروز مشکلات مرتبط با بیماری جلوگیری نمایند.

علائم کم خونی داسی شکل

علائم کم خونی داسی شکل از فردی به فرد دیگر متفاوت هستند و ممکن است در طول زمان تغییر کنند. علائم می تواند شامل موارد زیر باشد:

  • آنمی
  •  درد
  • تورم دست و پاها
  • بیماری های عفونی متوالی
  • تاخیر در رشد یا بلوغ
  • مشکلات بینایی

علل کم خونی داسی شکل

کم خونی داسی شکل در اثر جهشهای ژنتیکی ایجاد می شود. در کم خونی داسی شکل،هموگلوبین غیر طبیعی باعث می شود گلبول های قرمز سفت و سخت، چسبنده و بد شکل شوند.اگر فقط یکی از والدین ژن سلول داسی شکل را به کودک منتقل کند،آن کودک ویژگی سلول داسی شکل را دارد ولی معمولاً در این حالت
بیماری شدت کمی داشته و علائم خفیف بوده و یا محسوس نیستند.برای اینکه کودک با کم خونی داسی شکل متولد شود، هر دو والدین باید ژن داسی شکل را داشته باشند.

عوارض کم خونی داسی شکل

 از عوارض کم خونی داسی شکل می توان به سکته مغزی، سندرم حاد قفسه سینه، فشار خون ریوی، سنگ صفرا و پریاپیسم اشاره کرد.

سکته مغزی

اگر سلولهای داسی شکل جریان خون را در ناحیه ای از مغز مسدود کنند،
احتمال وقوع سکته مغزی وجود خواهد داشت. علائم سکته مغزی شامل تشنج، ضعف یا بی حسی دست و پا، مشکلات ناگهانی گفتار و از دست دادن هوشیاری است.

سندرم حاد قفسه سینه

این عارضه تهدید کننده زندگی باعث درد قفسه سینه،تب و مشکل در تنفس می شود. سندرم حاد قفسه سینه می تواند در اثر عفونت ریه یا در اثر ازدحام سلولهای داسی شکل و انسداد رگهای خونی ریز در ریه ها ایجاد شود.

فشار خون ریوی

احتمال ابتلای افراد مبتلا به کم خونی داسی شکل به فشار خون بالای ریوی وجود دارد.

آسیب به اعضای بدن

به دام افتادم افتادن مقادیر بالای گلبولهای قرمز داسی شکل در جریان خون در رگ های خونی ریز سبب انسداد رگ های خونی ریز و اختلال خون رسانی به اندام های مربوطه می شود و اندام مبتلا به این اختلال به خوبی تغذیه نشده و از اکسیژن نیز محروم می ماند.محرومیت مزمن برای بافت ها و اندام های حساس مانند اعصاب و برخی اندام های حیاتی از جمله کلیه ها،کبد و طحال آسیب جدی رسانده و برای بعضی اعضای بدن می تواند کشنده باشد.

کوری

سلول های داسی شکل می توانند رگ های خونی ریزی را که وظیفه تغذیه چشم را عهده دار هستند مسدود کنند.با گذشت زمان، این می تواند به بخشی از چشم که تصاویر بصری را پردازش می کند و منجر به کوری می شود، آسیب برساند.

سنگ صفرا

در اثر تجزیه گلبولهای قرمز ماده ای به نام بیلی روبین تولید می شود و سطح بالای بیلی روبین در بدن می تواند منجر به سنگ صفرا شود.

پریاپیسم

مردان مبتلا به کم خونی داسی شکل می توانند نعوظ دردناک و طولانی مدت داشته باشند. وضعیتی به نام پریاپیسم.

علل کم خونی داسی شکل

تشخیص کم خونی داسی شکل در آزمایش خون

آزمایش خون می تواند برای تشخیص هموگلوبین S استفاده شود. اگر آزمایش غربالگری هموگلوبین S منفی باشد،فرد هیچ ژن مرتبط با گلبول داسی شکل ندارد. اگر آزمایش غربالگری مثبت باشد، آزمایش های بیشتر برای تعیین وجود یک یا دو ژن انجام خواهد شد. بیماری کم خونی داسی شکل با نمونه برداری از مایعات اطراف کودک در رحم مادر (مایع آمنیوتیک) می تواند در یک نوزاد متولد نشده تشخیص داده شود.

آیا کم خونی داسی شکل خطرناک است

سلول های داسی زود می میرند که باعث کمبود مداوم گلبول های قرمز می شود. همچنین، هنگامی که آنها از طریق عروق خونی کوچک عبور می کنند، گیر کرده و جریان خون را مسدود می کنند. این می تواند باعث درد و سایر عوارض جدی (مشکلات سلامتی) مانند عفونت، سندرم حاد قفسه سینه و سکته شود.

کم خونی داسی شکل غالب است یا مغلوب

کم خونی داسی شکل یک بیماری ارثی است که از الگوی توارث اتوزومی مغلوب پیروی می کند. حتی اگر کم خونی داسی شکل نداشته باشید، می توانید ناقل آن باشید.

عوارض کم خونی داسی شکل

کم خونی داسی شکل و ازدواج

غربالگری قبل از ازدواج (PMS) به مجموعه‌ای از آزمایش‌های پزشکی اطلاق می‌شود که قبل از ازدواج برای شناسایی شرایط ژنتیکی، عفونی یا سایر بیماری‌ها که می‌تواند بر سلامت زوج یا فرزندانشان تأثیر بگذارد، انجام می‌شود. آزمایش‌های PMS معمولاً شامل آزمایش خون برای بیماری‌های عفونی مانند HIV و هپاتیت B، و همچنین آزمایش‌های اختلالات ژنتیکی (PMGS) مانند کم‌خونی داسی شکل، تالاسمی و بیماری Tay-Sachs می‌شود. اهمیت PMS در پتانسیل آن برای جلوگیری از انتقال اختلالات ژنتیکی و سایر خطرات سلامتی از نسلی به نسل دیگر است. با شناسایی و مدیریت این خطرات قبل از ازدواج، زوج ها می توانند تصمیمات آگاهانه ای در مورد انتخاب های باروری خود بگیرند و اقداماتی را برای به حداقل رساندن احتمال انتقال اختلالات ژنتیکی به فرزندان خود انجام دهند.

تفاوت تالاسمی و کم خونی داسی شکل

اصطلاح بیماری که هموگلوبین را تحت تأثیر قرار می دهد «هموگلوبینوپاتی» است. تالاسمی و کم خونی داسی شکل هر دو هموگلوبینوپاتی هستند. تالاسمی می تواند زنجیره آلفا یا بتا را تحت تاثیر قرار دهد. بیماری سلول داسی فقط بر زنجیره بتا تأثیر می گذارد. 

بدون دیدگاه

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *