کلسترول از انواع چربی ها بوده و در خون نیز وجود دارد. بدن برای ساخت سلولهای سالم به کلسترول نیاز دارد، اما کلسترول زیاد می تواند خطراتی از جمله بیماری های قلبی و عروقی را به همراه داشته باشد.بالا بودن غلظت کلسترول در خون سبب تشکیل رسوبات چربی در رگ های خونی می گردد. سرانجام ، این رسوبات رشد می کنند و این امر باعث می شود که جریان خون کافی در شریان های شما سخت شود. 
بعضی اوقات ، این رسوبات می توانند به طور ناگهانی شکسته شوند و لخته ای تشکیل دهند که باعث حمله قلبی یا سکته مغزی شود. کلسترول بالا می تواند زمینه ژنتیکی داشته باشد، اما شیوه زندگی ناسالم (Life style) مهمترین نقش را در افزایش کلسترول خون دارد. یک رژیم غذایی سالم، ورزش به خوبی سبب کاهش کلسترول خون می شوند.
اگر نتایج آزمایش در محدوده مطلوب نباشد، ممکن است نیاز به انجام آزمایشات تکمیلی باشد. پزشک با شناختی که از وضعیت بیمار دارد و نیز آگاهی از سوابق خانوادگی کلسترول بالا، بیماری های قلبی یا سایر عوامل خطر مانند استعمال دخانیات، دیابت، فشار خون بالا، پیدا می کند، آزمایشات بیشتری را درخواست می نماید.
علل کلسترول بالا
در خون، کلسترول همراه با پروتئین ها گردش می نماید و به ترکیب پروتئین و کلسترول، لیپوپروتئین گفته می شود. بنابراین انواعی از کلسترول در خون وجود دارد. لیپوپروتئین با چگالی کم، لیپوپروتئین با چگالی بالا
لیپوپروتئین با چگالی کم
لیپوپروتئین با چگالی کم که به LDL یا کلسترول “بد” نیز معروف است. این لیپوپروتئین ذرات کلسترول در بدن منتقل می کند. کلسترول LDL در دیواره رگ های شما جمع می شود و آنها را سخت و باریک می کند.
لیپوپروتئین با چگالی بالا
لیپوپروتئین با چگالی بالا که با اسامی HDL یا کلسترول “خوب” نیز شناخته می شود و کلسترول اضافی را جمع آوری می کند و دوباره آن را به کبد می برد.عواملی مانند کم تحرکی، اضافه وزن و چاقی و نیز رژیم غذایی ناسالم سبب افزایش کلسترول و نیز کاهش کلسترول HDL می شوند.عوامل خارج از کنترل شما نیز ممکن است نقش داشته باشند. برای مثال، ترکیب ژنتیکی شما ممکن است حذف کلسترول LDL از خون را برای بدن دشوارتر کند.
عوامل خطر
عواملی که می توانند خطر کلسترول را افزایش دهند عبارتند از:
رژیم غذایی نامناسب
خوردن چربی اشباع موجود در محصولات حیوانی و چربی های ترانس موجود در برخی از شیرینی ها می تواند سطح کلسترول را بالا ببرد. غذاهایی که کلسترول بالایی دارند مانند گوشت قرمز و لبنیات پر چرب نیز باعث افزایش کلسترول می گردند.
چاقی
داشتن شاخص توده بدنی (BMI) در محدوده ۳۰ یا بیشتر نشاندهنده خطر کلسترول بالا می باشد.
عدم تحرک و ورزش
ورزش به افزایش HDL یا کلسترول “خوب” بدن کمک نموده و همچنین سبب افزایش اندازه ذرات تشکیل دهنده LDL یا کلسترول “بد” می گردد که منتج به کم خطر شدن آنها می شود.
استعمال دخانیات
استعمال دخانیات به دیواره رگهای خونی آسیب زده و امکان رسوب ذرات چربی در دیواره رگها افزایش می یابد. به همین صورت استعمال دخانیات سبب کاهش سطح HDL یا کلسترول “خوب” نیز می گردد.
سن
خطر بالا رفتن کلسترول در افراد مسن بیشتر است. همچنین در سنین بالاتر توانایی کبد در از بین بردن کلسترول LDL کاهش می یابد.
دیابت
قند خون بالا سبب افزایش سطح کلسترول خطرناک بنام لیپوپروتئین با چگالی بسیار کم (VLDL) و کاهش کلسترول HDL می شود. قند خون بالا همچنین به غشای عروقی نیز آسیب وارد می نماید.
عوارض
آترواسکلروز:کلسترول بالا می تواند باعث تجمع خطرناک کلسترول و سایر رسوبات در دیواره شریان ها (آترواسکلروز) شود. این رسوبات (پلاکها) می توانند جریان خون را در سرخرگهای مختل نمایند، که خود می تواند عوارضی شامل درد قفسه سینه، حمله قلبی و سکته مغزی داشته باشد:
درد قفسه سینه
اگر دیواره شریان هایی که قلب را تغذیه می کنند (عروق کرونر) دچار مشکل رسوب چربی شود، ممکن است درد قفسه سینه (آنژین) و سایر علائم بیماری عروق کرونر بروز یابد.
حمله قلبی
در صورت پارگی پلاک ها، لخته های خونی کوچکی می تواند در محل پارگی پلاک تشکیل شود که می تواند منتج به مسدود شدن جریان خون و یا اختلال جریان خون در شریان در پایین دست گردد. اگر جریان خون به بخشی از قلب دچار اختلال گردد و یا متوقف شود، حمله قلبی رخ می دهد.
سکته مغزی
هنگامی رخ می دهد كه لخته خون جریان خون را به بخشی از مغز مسدود كند.
برای جلوگیری از کلسترول بالا چه بخوریم
تغییر سبک زندگی می تواند کلسترول خون را کاهش دهد و همچنین از ابتلا به کلسترول بالا جلوگیری نماید. همچنین موارد زیر نیز در این زمینه مفید واقع می شود.
- استفاده از یک رژیم غذایی کم نمک و حاوی مقادیر بالای میوه ها، سبزیجات و غلات کامل.
- استفاده محدود از چربی های حیوانی.
- کاهش وزن و حفظ وزن سالم.
- ترک استعمال دخانیات.
- ورزش منظم (روزانه حداقل ۳۰ دقیقه ورزش)
- کاهش استرس در زندگی
تشخیص
آزمایش خون برای بررسی میزان کلسترول( آزمایشات پروفایل چربی یا پانل چربی) شامل موارد زیر:
- کلسترول کل
- کلسترول LDL
- کلسترول HDL
- تری گلیسیریدها – نوعی چربی در خون است
برای دقیق ترین اندازه گیری ها، قبل از گرفتن نمونه خون به مدت ۹ تا ۱۲ ساعت چیزی نخورید و نیز ننوشید(به جز آب). در این مورد با پزشک خود مشورت کنید.
میزان کلسترول در آزمایش خون
سطح کلسترول کل توصیه شده برای بزرگسالان کمتر از ۲۰۰ میلی گرم در دسی لیتر (mg/dL) و برای کودکان کمتر از ۱۷۰ میلی گرم در دسی لیتر است. سطوح طبیعی کلسترول بر اساس سن و جنس تعیین شده در بدو تولد متفاوت است.پس در مورد تفسیر آزمایش خود از پزشک کمک بگیرید. سطح بالای کلسترول خون خطر ابتلا به بیماری عروق کرونر را افزایش می دهد. کلسترول پایین معمولا بهتر است، اما در موارد نادر داشتن سطح بسیار پایین لیپوپروتئین با چگالی کم (LDL یا کلسترول “بد”) یا سطح کلسترول کل بسیار پایین با برخی از مشکلات سلامتی مرتبط است.اگرچه این خطرات نادر هستند، سطوح بسیار پایین کلسترول LDL ممکن است با افزایش خطر ابتلا به موارد زیر مرتبط باشد:
- سرطان
- سکته هموراژیک
- افسردگی
- اضطراب
- سطوح پایین کلسترول خون مادر در هنگام بارداری می تواند سبب زایمان زودرس و وزن کم نوزاد گردد.
علائم کلسترول خون
کلسترول بالا هیچ علامتی ندارد. آزمایش خون تنها راه تشخیص وجود آن است.
علت کلسترول بالا در افراد لاغر
بسیاری ارتباط بین کلسترول بالا و افراد دارای اضافه وزن را می بینند. آنها فکر می کنند که افراد لاغر نباید نگران کلسترول بالا باشند. سطح کلسترول تنها با وزن بدن تعیین نمی‌شود. افراد لاغر اگر غذاهای ناسالم مصرف کنند، فعالیت بدنی نداشته باشند یا سابقه خانوادگی این بیماری را داشته باشند، ممکن است کلسترول بالایی داشته باشند.
بدون دیدگاه