آزمایش BCR-ABL1
BCR-ABL1 به یک توالی ژنی اشاره دارد که در کروموزوم ۲۲ غیرطبیعی برخی از افراد مبتلا به انواع خاصی از لوسمی یافت می شود. بر خلاف بسیاری از سرطان ها، علت لوسمی میلوژن مزمن (CML) و برخی سرطان های دیگر را می توان در یک ناهنجاری ژنتیکی خاص در یک کروموزوم ردیابی کرد. وجود توالی ژن معروف به BCR-ABL1 تشخیص CML و نوعی لنفوم لنفوبلاستیک حاد (ALL)، به ویژه نوعی از لوسمی/لنفوم B-لنفوبلاستیک را تایید می کند. در موارد بسیار نادر، کروموزوم غیر طبیعی با موارد لوسمی میلوئیدی حاد و لوسمی/لنفوم T-لنفوبلاستیک مرتبط است.
انسان دارای ۲۳ جفت کروموزوم حاوی اطلاعات ژنتیکی ارثی است. این ژن‌ها حاوی طرح‌هایی به شکل DNA برای تولید پروتئین‌هایی هستند که بدن ما برای عملکرد صحیح به آنها وابسته است. در حالی که برخی از ناهنجاری های ژنتیکی ارثی هستند، می توانند ناشی از تغییراتی باشند که پس از تولد در ژن ها یا کروموزوم ها رخ می دهد. این می تواند از طریق قرار گرفتن در معرض عوامل محیطی مختلف (به عنوان مثال، تشعشع، مواد شیمیایی خاص) اتفاق بیفتد، اما اغلب به دلایل ناشناخته.
توالی ژن BCR-ABL1 یکی از این تغییرات اکتسابی است که زمانی ایجاد می شود که قطعات کروموزوم ۹ و کروموزوم ۲۲ شکسته شوند و جای خود را عوض کنند. وقتی این اتفاق می‌افتد، ناحیه ABL1 در کروموزوم ۹ با ناحیه ژن BCR در کروموزوم ۲۲ ترکیب می‌شود. این نوع تغییر جابه‌جایی متقابل نامیده می‌شود و اغلب به اختصار t(9;22) خوانده می‌شود. کروموزوم ۲۲ به دست آمده که دارای توالی ژن BCR-ABL1 است، به عنوان کروموزوم فیلادلفیا (Ph) شناخته می شود زیرا برای اولین بار در آنجا کشف شد.
کروموزوم فیلادلفیا حاوی یک ژن همجوشی غیرطبیعی BCR-ABL1 است که پروتئین غیرطبیعی را کد می کند که مسئول ایجاد CML و نوعی ALL است. در هنگام تشخیص، ۹۰-۹۵٪ موارد CML یک جابجایی کروموزومی متقابل BCR-ABL1 را نشان می دهد. حدود ۳۰ درصد از بزرگسالان مبتلا به B-ALL دارای جابجایی هستند، در حالی که تنها در ۲ تا ۴ درصد موارد در کودکان وجود دارد.
پروتئین کدگذاری شده توسط ژن همجوشی غیرطبیعی BCR-ABL1 نوعی آنزیم به نام تیروزین کیناز است. این آنزیم مسئول رشد کنترل نشده سلول های لوسمی است. هنگامی که تعداد زیادی از سلول‌های لوسمی غیرطبیعی شروع به از بین بردن پیش سازهای سلولی طبیعی در مغز استخوان می‌کنند، علائم و نشانه‌های لوسمی ظاهر می‌شوند. درمان این لوسمی ها معمولاً شامل مهارکننده تیروزین کیناز (TKI) است.
آزمایش BCR-ABL1 کروموزوم فیلادلفیا و ژن همجوشی BCR-ABL1 یا رونوشت های آن را که کپی های RNA ساخته شده توسط سلول از امتداد غیر طبیعی DNA هستند، شناسایی می کند. وجود ناهنجاری BCR-ABL1 تشخیص بالینی CML، نوعی از ALL، و به ندرت لوسمی میلوئید حاد (AML) را تایید می کند.
انواع مختلفی از تست های BCR-ABL1 موجود است، از جمله:
- سیتوژنتیک (تجزیه و تحلیل کروموزوم یا کاریوتایپ)
- این آزمایش کروموزوم ها را زیر میکروسکوپ بررسی می کند تا ناهنجاری های ساختاری و/یا عددی را تشخیص دهد. به عنوان مثال، کروموزوم فیلادلفیا یک نسخه غیر طبیعی کوچک از کروموزوم ۲۲ است که در نتیجه تبادل یا جابجایی مواد بین کروموزوم ۹ و کروموزوم ۲۲ ایجاد می شود. سلول های موجود در نمونه خون یا مغز استخوان در آزمایشگاه رشد می کنند و سپس بررسی می شوند که آیا کروموزوم فیلادلفیا وجود دارد. سایر ناهنجاری های کروموزومی نیز قابل تشخیص است.
- هیبریداسیون درجا فلورسانس (FISH)
- این روش آزمایشی از پروب‌های دارای رنگ فلورسنت برای روشن کردن توالی ژن BCR-ABL1 در صورت وجود استفاده می‌کند. نتایج آزمایش برای FISH اغلب سریعتر از تجزیه و تحلیل کروموزوم معمولی در دسترس است.
- آزمایش مولکولی ژنتیکی (کیفی یا کمی)
- آزمایش‌های کمی و کیفی مبتنی بر واکنش زنجیره‌ای پلیمراز (PCR) رونوشت‌های RNA BCR-ABL1 را در سلول‌های سرطان خون گرفته‌شده از نمونه‌های خون یا مغز استخوان شناسایی و اندازه‌گیری می‌کنند. این آزمایش می‌تواند مقادیر بسیار کمی از BCR-ABL را تشخیص دهد، حتی زمانی که کروموزوم فیلادلفیا در سلول‌های مغز استخوان با تکنیک‌های کمتر حساس اما مهم مانند آنالیز کروموزوم یا FISH دیده نمی‌شود.
جهش‌های ثانویه در BCR-ABL1 باعث مقاومت در برابر درمان می‌شوند. این ها را می توان با روش های تعیین توالی DNA شناسایی کرد.
سوالات رایج
آزمایش چگونه استفاده می شود؟
آزمایش BCR-ABL1 برای موارد زیر استفاده می شود:
کمک به تشخیص برخی از اشکال لوسمی، به عنوان مثال، لوسمی میلوژن مزمن (CML) یا نوعی لوسمی حاد لنفوبلاستیک (ALL) و به ندرت، لوسمی حاد میلوئیدی (AML) که در آن توالی ژن BCR-ABL1 وجود دارد (BCR-ABL1-). مثبت).
درمان را زیر نظر بگیرید
از نظر عود نظارت کنید
تشخیص مقاومت در برابر درمان
آزمایش BCR-ABL1 برای تشخیص کروموزوم فیلادلفیا (Ph) و توالی ژن BCR-ABL1 دستور داده شده است. ممکن است چندین نوع آزمایش برای تشخیص BCR-ABL1 تجویز شود. اینها شامل تجزیه و تحلیل کروموزوم، آزمایش ژنتیکی مولکولی BCR-ABL1، و/یا هیبریداسیون درجا فلورسانس (FISH) است. اینها به ایجاد تشخیص اولیه CML یا ALL با Ph مثبت کمک می کنند. از آزمون کمی نیز برای نظارت بر نحوه پاسخگویی فرد به درمان استفاده می شود.
آزمایش‌های BCR-ABL1 اغلب همراه با آزمایش‌های دیگر انجام می‌شود، اگر پزشک مشکوک باشد که فردی مبتلا به سرطان خون است و سعی دارد CML و ALL مثبت Ph-مثبت را تشخیص داده یا رد کند.
BCR-ABL1 بسته به محل شکست کروموزوم ۲۲ می تواند پروتئین هایی با اندازه ها و وزن های متفاوت تولید کند. در CML، نقطه شکست BCR تقریباً همیشه در منطقه خوشه نقطه شکست اصلی (M-BCR) است که منجر به تولید پروتئین BCR-ABL1 با اندازه بزرگتر می شود (پروتئین p210 نامیده می شود). شکستگی در منطقه خوشه نقطه شکست جزئی (m-BCR) منجر به یک پروتئین همجوشی کوتاه‌تر (به نام p190) می‌شود که اغلب با ALL کروموزوم مثبت Ph مرتبط است.
آزمایش مولکولی کمی BCR-ABL1 هر یک از نقاط شکست در ژن فیوژن را اندازه گیری می کند. برای تعیین یک مقدار پایه و سپس برای نظارت بر پاسخ فرد به درمان و در صورت دستیابی به بهبودی، برای نظارت بر عود استفاده می شود. اگر مقاومت درمانی یا عود بیماری رخ داد، آنالیز جهش دامنه کیناز BCR-ABL1 باید برای هدایت درمان بیشتر انجام شود.
چه زمانی سفارش داده می شود؟
آزمایش BCR-ABL1 زمانی سفارش می‌شود که یک پزشک مشکوک به CML یا ALL کروموزوم فیلادلفیا (Ph) مثبت باشد. آزمایش اولیه ممکن است زمانی نشان داده شود که فرد دارای علائم یا علائم غیراختصاصی مانند:
- خستگی
- کاهش وزن
- درد مفاصل یا استخوان
- طحال بزرگ شده
- عرق شبانه
- تب
به عنوان پیگیری یافته های غیر طبیعی در شمارش کامل خون (CBC)
در اوایل بیماری، فرد ممکن است علائم کمی داشته باشد یا هیچ علامتی نداشته باشد. با گذشت زمان و خروج سلول‌های خونی طبیعی از مغز استخوان و افزایش تعداد سلول‌های لوسمی غیرطبیعی، ممکن است فرد کم‌خونی، خونریزی طولانی‌مدت و عفونت‌های مکرر را تجربه کند.
هنگامی که CML یا ALL کروموزوم Ph مثبت تشخیص داده شد، آزمایش ژنتیکی کمی BCR-ABL1 به صورت دوره ای (معمولاً هر ۳ ماه یکبار) برای نظارت بر پاسخ به درمان و نظارت بر عود تجویز می شود.
هنگامی که فردی پاسخ نمی دهد و مشکوک به مقاومت به درمان است یا عود بیماری پس از بهبودی رخ می دهد، ممکن است آنالیز جهش دامنه کیناز BCR-ABL1 انجام شود.
نتیجه این تست چه چیزی را نشان می دهد؟
تفسیر نتایج آزمایش معمولاً توسط یک متخصص مراقبت های بهداشتی با آموزش تخصصی انجام می شود و همراه با گزارش ارائه می شود.
اگر فردی دارای گلبول های سفید غیرطبیعی در مغز استخوان باشد و دارای کروموزوم فیلادلفیا (Ph) و توالی ژن BCR-ABL1 باشد، در این صورت فرد مبتلا به CML یا ALL با Ph مثبت تشخیص داده می شود.
از کسانی که CML دارند، ۹۰-۹۵٪ کروموزوم Ph دارند اگر توسط سیتوژنتیک آزمایش شوند و ۱۰۰٪ دارای توالی ژن BCR-ABL1 توسط FISH و/یا آزمایش مولکولی BCR-ABL1 کیفی هستند. حدود ۳۰ درصد از بزرگسالان مبتلا به B-ALL و ۲-۴ درصد از کودکان مبتلا به B-ALL برای کروموزوم Ph و/یا توالی ژن BCR-ABL1 مثبت هستند.
درصد کمی از افراد مبتلا به CML دارای توالی ژن BCR-ABL1 هستند اما کروموزوم Ph را ندارند. این موارد یا جابه‌جایی‌های متفاوتی دارند که علاوه بر کروموزوم‌های ۹ و ۲۲ شامل یک کروموزوم سوم یا حتی چهارم می‌شود یا یک جابجایی پنهان شامل ۹ و ۲۲ است که با تجزیه و تحلیل معمول کروموزومی قابل شناسایی نیست. از آنجایی که درمان لوسمی های مرتبط با BCR-ABL1 به طور خاص پروتئین تیروزین کیناز تولید شده را هدف قرار می دهد، این افراد همچنان می توانند با آزمایش کمی مولکولی BCR-ABL1 تحت نظر باشند
به ندرت، نه کروموزوم Ph و نه جهش BCR-ABL1 را نمی توان در افرادی که به نظر می رسد CML دارند، یافت. در نظر گرفته می‌شود که این افراد واقعاً CML ندارند و ممکن است جهش‌های ناشناخته‌ای داشته باشند که باعث بیماری شوند.
به طور کلی، اگر مقدار BCR-ABL1 در خون یا مغز استخوان به مرور زمان کاهش یابد، آنگاه فرد به درمان پاسخ می دهد. اگر مقدار BCR-ABL1 به زیر سطح تشخیص آزمایش کاهش یابد و تعداد سلول های خونی فرد نرمال باشد، در این صورت فرد در حال بهبودی در نظر گرفته می شود.
پاسخ درمانی اغلب چشمگیر و طولانی مدت با ایماتینیب، مهارکننده تیروزین کیناز نسل اول است، اما ۳۰ تا ۴۰ درصد از بیماران در برخی مواقع به درمان بیشتر نیاز خواهند داشت. برای بسیاری از افراد، این امر به دلیل کسب جهش های نقطه ای در دامنه تیروزین کیناز ژن همجوشی BCR-ABL1 ایجاد می شود. این باعث می شود پروتئین نسبت به اثرات مهاری ایماتینیب حساس نباشد.
اگر سطح BCR-ABL1 افزایش یابد، نشان دهنده پیشرفت یا عود بیماری است و همچنین ممکن است نشان دهنده مقاومت فرد به ایماتینیب باشد. آزمایش‌های ژنتیکی اضافی اغلب برای تشخیص ایجاد جهش‌های دامنه کیناز BCR-ABL1 مرتبط با مقاومت imatinib انجام می‌شود.
اگر سرطان خون فردی به ایماتینیب مقاوم باشد، ممکن است یک مهارکننده تیروزین کیناز نسل دوم تجویز شود. آن دسته از مهارکننده‌های تیروزین کیناز، که پس از ایماتینیب ایجاد شده‌اند، در مواردی که عوارض جانبی ایماتینیب خیلی شدید باشد یا در صورت وجود یک جهش نادر BCR-ABL تجویز می‌شوند. آنها شامل ponatib، bosutinib، nilotinib و dasatinib هستند.
اگر فرد مبتلا به ALL برای کروموزوم Ph و توالی ژن BCR-ABL1 مثبت نباشد، به آن فرد داروی مهارکننده تیروزین کیناز داده نمی شود و آزمایش مولکولی BCR-ABL1 نمی تواند برای نظارت بر فرد مورد استفاده قرار گیرد.
آیا چیز دیگری هست که باید بدانم؟
تشخیص پیشرفت و تبدیل بیماری برای پیش آگهی و درمان مهم است. CML می تواند از سه مرحله عبور کند:
فاز مزمن – اکثر افراد مبتلا به CML در مرحله مزمن تشخیص داده می شوند که معمولاً شروعی موذی دارد، به این معنی که علائم لوسمی ممکن است وجود نداشته باشد یا ظریف باشد. بیماران کمتر از ۱۰ درصد سلول‌های خونی نابالغ (بلاست) در نمونه‌های خون یا مغز استخوان دارند. فاز مزمن ممکن است یک ماه تا چند سال طول بکشد. این مرحله ای است که علائم کمی وجود دارد یا وجود ندارد و همچنین دوره زمانی است که درمان بیشترین موفقیت را دارد.
فاز تسریع‌شده – تغییرات شامل افزایش تعداد گلبول‌های سفید خون (WBC) با وجود یا عدم پاسخ به درمان و تغییرات اضافی در سلول‌ها مانند افزایش انفجار در خون و/یا مغز استخوان (بلاست‌های ۱۰-۱۹ درصد)، یا افزایش تعداد گلبول‌های سفید خون محدود نمی‌شود. ناهنجاری های کروموزومی فراتر از کروموزوم فیلادلفیا
فاز بلاست – زمانی که بلاست ها ۲۰ درصد یا بیشتر از سلول های خون یا مغز استخوان را تشکیل می دهند یا زمانی که تکثیر بلاست در خارج از مغز استخوان وجود دارد.
هم خون و هم مغز استخوان اغلب به عنوان بخشی از تشخیص اولیه ارزیابی می شوند، اما اکثر نظارت های بعدی بر روی نمونه های خون انجام می شود.
تنوع آزمون قابل توجهی در بین آزمایشگاه‌هایی که از بسترهای آزمایشی مختلف استفاده می‌کنند وجود دارد. بنابراین، برای یک بیمار معین، آزمایش کمی مولکولی BCR-ABL1 باید توسط همان آزمایشگاه انجام شود یا به آزمایشگاهی ارجاع شود که از معیارهای گزارش جهانی پیروی می کند. افزایش و کاهش سطح BCR-ABL1 معمولاً مهمتر از یک نتیجه آزمایش است.
چرا تجزیه و تحلیل کروموزوم باید بیش از یک بار انجام شود؟
ارائه‌دهنده مراقبت‌های بهداشتی شما ممکن است به‌صورت دوره‌ای آنالیز کروموزومی را برای تعیین اینکه آیا شما دچار ناهنجاری‌های کروموزومی اضافی شده‌اید، سفارش دهد. تغییرات اضافی اغلب با پیشرفت و شتاب بیماری دیده می شود.
اگر من کروموزوم فیلادلفیا و ژن BCR-ABL1 را داشته باشم، آیا اعضای نزدیک خانواده ام باید آزمایش شوند؟
خیر. این تغییر ژنتیکی تغییری است که در طول زندگی فرد به دست می آید و ارثی نیست.
آیا همه افراد مبتلا به سرطان خون باید آزمایش شوند؟
آزمایش فقط زمانی نشان داده می شود که پزشک شما مشکوک باشد که شما به لوسمی میلوژن مزمن (CML)، لوسمی لنفوسیتی حاد (ALL)، یا نوع نادر دیگری از لوسمی مبتلا هستید یا بخواهد آنها را رد کند. اکثر افراد مبتلا به لوسمی کروموزوم فیلادلفیا و ژن فیوژن BCR-ABL1 را ندارند.
نتایج من چقدر طول می کشد؟
این به آزمایش خاص انجام شده و آزمایشگاهی که آزمایش را انجام می دهد بستگی دارد. آزمایش BCR-ABL1 به تجهیزات و تخصص تخصصی نیاز دارد و نمونه شما ممکن است به آزمایشگاه بیمارستان تخصصی یا آزمایشگاه مرجع ارسال شود. ممکن است یک تا چند روز طول بکشد تا نتایج شما در دسترس باشد.
تفاوت بین لوسمی میلوژن مزمن و لوسمی میلوئید مزمن چیست؟
آنها دو عبارت برای یک شرایط هستند و هر دو به عنوان CML شناخته می شوند.
بدون دیدگاه