سل (TB)
سل (TB) یک بیماری عفونی جدی است که عمدتاً ریه ها را درگیر می نماید. باکتری های عامل سل از شخص دیگری و از راه قطرات ریزی که در حین سرفه و عطسه به هوا آزاد می شوند افراد جدید
را مبتلا می نمایند.
بر اساس گزارشات سازمانهای بین المللی، شیوع سل در کشورهای توسعه یافته در دهه ۸۰ میلادی نادر بوده است، ولی از سال ۱۹۸۵ این آمار افزایش داشته و بخشی از این افزایش می تواند با ظهور HIV در این زمان مرتبط باشد. ویروس HIV با تضعیف سیستم ایمنی، بدن را ناتوان در مقابله با عوامل بیماری زا می نماید. جالب توجه است که اگرچه بیماری سل مسری است، اما مبتلا شده به آن نیز چندان آسان نیست.
علائم سل فعال عبارتند از:
- سرفه که سه هفته یا بیشتر طول بکشد
- سرفه کردن خون
- درد قفسه سینه یا درد با تنفس یا سرفه
- کاهش وزن غیر عمدی
- خستگی
- تب
- عرق شب
- لرز
- از دست دادن اشتها
عامل بیماری سل
علت اصلی بیماری سل، مایکوباکتریوم توبرکلوزیس Mycobacterium tuberculosis (MTB)، یک باسیل کوچک، هوازی و فاقد تحرک است. مقادیر بالای چربی موجود در این پاتوژن، خصوصیات بالینی بی نظیری آن را سبب شده است. مایکوباکتری ها دارای لایه لیپید غشایی خارجی هستند.
تشخیص
ابزار های تشخیصی برای بیماری سل شامل تست های تشخیصی آزمایشگاهی و نیز تصویربرداری می باشد که در این مبحث تست های آزمایشگاه توضیح داده می شوند.
آزمایش پوستی: از اولین مراحل تشخیص بیماری سل، بررسی تورم معده و نیز بررسی صدای ریه ها هنگام نفس کشیدن است. در ادامه، متداول ترین ابزار تشخیصی سل یک آزمایش ساده پوست است که به PPD tuberculinمشهور می باشد. آزمایش پوستی سل یک تست کامل نیست و در صورت مثبت شدن جواب، می بایست جواب با روش های حساس تر و دقیق تر تایید گردد. واکسیناسیون با واکسن باسیلوس کالمت-گورین (BCG)، و نیز برخی شرایط دیگر نیز می تواند سبب مثبت شدن کاذب جواب این تست گردد.
آزمایش خون
آزمایش خون معمولا برای تأیید یا رد انواع بیماری سل استفاده شود. در این آزمایش، واکنش سیستم ایمنی بدن به حضور احتمالی باکتری های عامل سل بررسی می شود. یکی از معتبر ترین این نوع آزمایشات، آزمایش QuantiFERON است که ارزش تشخیصی بسیار بالایی دارد.
آزمایش خلط
یکی از حساس ترین تست های تشخیصی برای بیماری سل بررسی میکروسکوپی و نیز کشت نمونه های خلط برای یافتن باسیل های عامل سل می باشد. علی رغم نتایج قابل اطمینان، جوابدهی تست کشت نمونه بسیار طولانی بوده و در بیشتر موارد در مقایسه با نیاز شدید بیمار به تشخیص سریع و درمان فوری کارآیی ندارد.
تشخیص مولکولی
با توجه به پیشرفت های دهه های اخیر در زمینه بیولوژی مولکولی، تشخیص بیماری سل با استفاده از ابزار های تشخیص مولکولی بسیار دقیق بوده و نتایج مطمئنی را برای تفسیر توسط پزشک فراهم می آورد.
بدون دیدگاه