D-dimer یکی از قطعات پروتئینی است که هنگام حل شدن لخته خون در بدن تولید می شود. معمولاً در سطح بسیار پایین غیر قابل تشخیص یا قابل تشخیص است مگر اینکه بدن در حال تشکیل و شکستن لخته های خون باشد. سپس، سطح آن در خون می تواند به طور قابل توجهی افزایش یابد. این آزمایش D-dimer را در خون تشخیص می دهد.

هنگامی که رگ یا بافتی آسیب می‌بیند و شروع به خونریزی می‌کند، فرآیندی به نام هموستاز توسط بدن آغاز می‌شود تا یک لخته خون ایجاد کند تا خونریزی را محدود و در نهایت متوقف کند. این فرآیند رشته‌هایی از پروتئینی به نام فیبرین را تولید می‌کند که به هم متصل می‌شوند و یک شبکه فیبرین را تشکیل می‌دهند. این توری همراه با پلاکت ها به نگه داشتن لخته خون در محل آسیب تا زمان بهبودی کمک می کند.

 تست D-dimer چیست؟

هنگامی که این ناحیه زمان برای التیام پیدا کرد و دیگر نیازی به لخته نیست، بدن از آنزیمی به نام پلاسمین برای شکستن لخته (ترومبوز) به قطعات کوچک استفاده می کند تا بتوان آن را خارج کرد. قطعات فیبرین متلاشی شده در لخته، محصولات تخریب فیبرین (FDP) نامیده می شوند که از قطعات فیبرین با اندازه های مختلف تشکیل شده است. یکی از محصولات نهایی تجزیه فیبرین تولید شده D-dimer است که در صورت وجود می توان آن را در نمونه خون اندازه گیری کرد. سطح D-dimer در خون می تواند به طور قابل توجهی افزایش یابد زمانی که تشکیل و تجزیه قابل توجه لخته های فیبرین در بدن وجود داشته باشد.

برای فردی که در معرض خطر کم یا متوسط ​​​​لخته شدن خون (ترومبوز) و/یا آمبولی ترومبوتیک است، نقطه قوت آزمایش D-dimer این است که می توان از آن در اورژانس بیمارستان برای تعیین احتمال وجود لخته استفاده کرد. . تست D-dimer منفی (سطح D-dimer زیر یک آستانه از پیش تعیین شده است) نشان می دهد که احتمال وجود ترومبوس بسیار بعید است. با این حال، آزمایش D-dimer مثبت نمی تواند وجود یا عدم وجود لخته را پیش بینی کند. این نشان می دهد که اقدامات تشخیصی بیشتری مورد نیاز است (به عنوان مثال، سونوگرافی، سی تی آنژیوگرافی).

عوامل و شرایط متعددی با تشکیل نامناسب لخته خون مرتبط هستند. یکی از رایج ترین ترومبوز ورید عمقی (DVT) است که شامل تشکیل لخته در وریدهای عمقی بدن، اغلب در قسمت تحتانی ساق پا است. این لخته ها ممکن است بسیار بزرگ شوند و جریان خون را در پاها مسدود کنند و باعث تورم، درد و آسیب بافت شوند. ممکن است تکه ای از لخته بشکند و به قسمت های دیگر بدن برود. این “آمبولی” می تواند در ریه ها قرار گیرد و باعث آمبولی ریه یا آمبولی (PE) شود. آمبولی های ریوی ناشی از DVT سالانه بیش از ۳۰۰۰۰۰ نفر را در ایالات متحده تحت تاثیر قرار می دهند.

در حالی که لخته‌ها معمولاً در رگ‌های پا ایجاد می‌شوند، ممکن است در نواحی دیگر نیز ایجاد شوند. اندازه گیری D-dimer می تواند برای کمک به تشخیص لخته در هر یک از این مکان ها استفاده شود. به عنوان مثال، لخته شدن در عروق کرونر علت انفارکتوس میوکارد (حملات قلبی) است. لخته‌ها ممکن است روی دیواره قلب یا دریچه‌های آن ایجاد شوند، به‌ویژه زمانی که قلب نامنظم می‌زند (فیبریلاسیون دهلیزی) یا زمانی که دریچه‌ها آسیب دیده باشند. لخته همچنین می تواند در شریان های بزرگ در نتیجه باریک شدن و آسیب ناشی از تصلب شرایین ایجاد شود. تکه‌هایی از این لخته‌ها ممکن است شکسته شوند و باعث آمبولی شوند که شریان را در اندام دیگری مانند مغز (باعث سکته مغزی) یا کلیه‌ها مسدود می‌کند.

همچنین ممکن است برای کمک به تشخیص انعقاد داخل عروقی منتشر (DIC)، اندازه‌گیری D-dimer به همراه سایر آزمایش‌ها تجویز شود. DIC وضعیتی است که در آن فاکتورهای انعقادی فعال می شوند و سپس در سراسر بدن مصرف می شوند. این باعث ایجاد لخته های خونی بسیار ریز می شود و در عین حال فرد مبتلا را در برابر خونریزی بیش از حد آسیب پذیر می کند. این یک وضعیت پیچیده و گاهی تهدید کننده زندگی است که می تواند از موقعیت های مختلفی از جمله برخی از روش های جراحی، سپسیس، مارگزیدگی سمی، بیماری کبدی و پس از زایمان ناشی شود. اقداماتی برای حمایت از فرد آسیب دیده انجام می شود تا زمانی که بیماری زمینه ای برطرف شود. سطح D-dimer به طور معمول در DIC بسیار بالا خواهد بود.

سوالات رایج

آزمایش D-dimer نشانه چیست؟

آزمایشات D-dimer برای کمک به رد وجود لخته خون نامناسب (ترومبوز) استفاده می شود. برخی از شرایطی که از تست D-dimer برای کمک به رد کردن آنها استفاده می شود عبارتند از:

  • ترومبوز ورید عمقی (DVT)
  • آمبولی ریه (PE)
  • سکته

این آزمایش ممکن است برای تعیین اینکه آیا آزمایش های بیشتر برای کمک به تشخیص بیماری ها و شرایطی که باعث انعقاد بیش از حد، تمایل به لخته شدن نامناسب می شوند، ضروری است یا خیر، استفاده شود.

سطح D-dimer ممکن است برای کمک به تشخیص انعقاد داخل عروقی منتشر (DIC) و نظارت بر اثربخشی درمان DIC استفاده شود.

آزمایش D-dimer چه زمانی انجام داده می شود؟

آزمایش D-dimer اغلب زمانی سفارش می‌شود که فردی با علائم یک بیماری جدی (مانند درد قفسه سینه و مشکل در تنفس) به اورژانس مراجعه کند.

زمانی که فردی علائم ترومبوز ورید عمقی را دارد، ممکن است آزمایش دی دایمر تجویز شود، مانند:

  • درد یا حساسیت پا، معمولاً در یک پا
  • تورم پا، ادم
  • تغییر رنگ ساق پا

ممکن است زمانی تجویز شود که فردی دارای علائم آمبولی ریه باشد مانند:

  • تنگی نفس ناگهانی، تنفس سخت
  • سرفه، هموپتیزی (خون موجود در خلط)
  • درد قفسه سینه مرتبط با ریه
  • ضربان قلب سریع

D-dimer به ویژه زمانی مفید است که یک پزشک فکر می کند چیزی غیر از ترومبوز ورید عمقی یا آمبولی ریوی باعث ایجاد علائم می شود. این یک راه سریع و غیر تهاجمی برای کمک به رد لخته شدن غیرطبیعی یا اضافی به عنوان علت زمینه ای است. با این حال، زمانی که احتمال آمبولی ریه بر اساس ارزیابی بالینی بالا است، نباید از آن استفاده کرد.

هنگامی که فردی علائم انعقاد داخل عروقی منتشر (DIC) مانند خونریزی لثه، حالت تهوع، استفراغ، درد شدید عضلات و شکم، تشنج و کاهش خروجی ادرار را دارد، ممکن است آزمایش D-dimer به همراه PT، PTT تجویز شود. فیبرینوژن و شمارش پلاکت، برای کمک به تشخیص این بیماری. D-dimer همچنین ممکن است در فواصل زمانی که فردی تحت درمان برای DIC است برای کمک به نظارت بر پیشرفت آن سفارش داده شود.

نتیجه تست D-dimer  چه چیزی را نشان می دهد؟

یک نتیجه D-dimer نرمال یا “منفی” (سطح D-dimer زیر یک آستانه از پیش تعیین شده است) به این معنی است که به احتمال زیاد فرد مورد آزمایش شرایط حاد یا بیماری ای که باعث تشکیل لخته و تجزیه غیرطبیعی می شود نداشته باشد. اکثر پزشکان سلامت موافقند که D-dimer منفی زمانی معتبرتر و مفیدتر است که این آزمایش برای افرادی انجام شود که در معرض خطر کم تا متوسط ​​ترومبوز هستند. این آزمایش برای کمک به رد کردن لخته شدن به عنوان علت علائم استفاده می شود.

یک نتیجه مثبت D-dimer ممکن است نشان دهنده وجود سطح غیر طبیعی بالای محصولات تخریب فیبرین باشد. این نشان می دهد که ممکن است لخته خون (ترومبوز) قابل توجهی در بدن تشکیل شود و تجزیه شود، اما مکان یا علت را نمی گوید. به عنوان مثال، ممکن است به دلیل ترومبوآمبولی وریدی (VTE) یا انعقاد داخل عروقی منتشر (DIC) باشد. به طور معمول، سطح D-dimer در DIC بسیار بالا است.

با این حال، D-dimer بالا همیشه وجود لخته را نشان نمی دهد زیرا تعدادی از عوامل دیگر می توانند باعث افزایش سطح شوند. سطوح بالا ممکن است در شرایطی مشاهده شود که فیبرین تشکیل شده و سپس تجزیه می شود، مانند جراحی اخیر، ضربه، عفونت، حمله قلبی، و برخی سرطان ها یا شرایطی که فیبرین به طور طبیعی پاک نمی شود، مانند بیماری کبد. بنابراین، D-dimer به طور معمول برای رد VTE در بیماران بستری در بیمارستان (محیط بستری) استفاده نمی شود.

فیبرین نیز در دوران بارداری تشکیل و تجزیه می شود، به طوری که ممکن است منجر به افزایش سطح D-dimer شود. با این حال، اگر در خانمی که باردار است یا در دوره بلافاصله پس از زایمان به DIC مشکوک باشد، ممکن است از آزمایش D-dimer همراه با PT، PTT، فیبرینوژن و شمارش پلاکت برای کمک به تشخیص وضعیت او استفاده شود. اگر زن DIC داشته باشد، سطح D-dimer او بسیار بالا می رود.

D-dimer به عنوان یک آزمایش کمکی توصیه می شود. از آنجایی که D-dimer یک تست حساس است اما ویژگی ضعیفی دارد، باید از آن فقط برای رد ترومبوز ورید عمقی (DVT) استفاده شود، نه برای تأیید تشخیص. هنگامی که احتمال بالینی آن وضعیت بالا است، نباید برای آمبولی ریه استفاده شود. هم سطح افزایش یافته و هم سطح نرمال D-dimer ممکن است نیاز به پیگیری داشته باشد و می تواند منجر به آزمایشات تشخیصی بیشتر شود. افرادی که تست‌های D-dimer مثبت دارند و افرادی که خطر متوسط ​​تا بالا برای DVT دارند، نیاز به مطالعه بیشتر با تصویربرداری تشخیصی (مانند سی‌تی آنژیوگرافی) دارند.

هنگامی که برای نظارت بر درمان DIC استفاده می شود، کاهش سطوح نشان می دهد که درمان موثر است در حالی که افزایش سطوح ممکن است نشان دهنده عدم کارآمدی درمان باشد.

آیا چیز دیگری هست که باید بدانم؟

غلظت D-dimer در افراد مسن افزایش می‌یابد و ممکن است با سطوح بالای فاکتور روماتوئید، پروتئینی که در افراد مبتلا به آرتریت روماتوئید دیده می‌شود، نتایج مثبت کاذب مشاهده شود. آزمایش دی دایمر در کودکان به خوبی مطالعه نشده است.

چندین روش مختلف برای آزمایش D-dimer وجود دارد. آزمایش‌های D-dimer موجود در حال حاضر که نتایج کمی را به دست می‌دهند معمولاً در آزمایشگاه بیمارستان انجام می‌شوند. از آنجایی که آزمون های مختلف در واحدهای مختلف مورد استفاده قرار می گیرند، نتایج یکی را نمی توان به دیگری تعمیم داد

برخی از عوامل خطر رایج برای لخته شدن نامناسب خون چیست؟

برخی از عوامل خطر عبارتند از:

  • جراحی یا ترومای بزرگ
  • بستری شدن در بیمارستان یا اقامت در خانه سالمندان
  • بی حرکتی طولانی مدت – این می تواند شامل سفرهای طولانی با هواپیما، ماشین و غیره یا استراحت طولانی مدت در رختخواب باشد.
  • استفاده از روش های پیشگیری از بارداری یا هورمون درمانی جایگزین
  • استخوان شکسته، گچ
  • بارداری یا زایمان اخیر
  • سندرم آنتی فسفولیپید
  • سرطان های خاص
  • اختلال لخته شدن ارثی مانند جهش فاکتور V لیدن
  • سابقه ترومبوآمبولی وریدی قبلی (VTE)
  • چاقی
  • سیگار کشیدن

اگر D-dimer من مثبت باشد، پزشک چه اقدامات دیگری ممکن است تجویز کند؟

در یک اتاق اورژانس، اگر مشخص شود که در معرض خطر کم تا متوسط ​​برای ترومبوز و/یا ترومبوآمبولی وریدی هستید و زمانی که تست D-dimer مثبت دارید، پزشک شما احتمالاً یک روش اسکن غیرتهاجمی مانند یک سونوگرافی وریدی، توموگرافی کامپیوتری مارپیچ با چند آشکارساز (CT)، آنژیوگرافی مستقیم ریه، یا اسکن تهویه-پرفیوژن (V/Q). برای اطلاعات بیشتر در مورد این موارد، به RadiologyInfo.org: Blood Clots مراجعه کنید.

آزمایش D-dimer در منزل

در این مرکز امکان این وجود دارد تا سفارش آزمایش در منزل انجام گردد آزمایش D-dimer  در این آزمایشگاه با نمونه گیری رایگان انجام خواهد پذیرفت.

بدون دیدگاه

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *