نیاز به گلوکز Glucose بدن برای تامین انرژی است و گلوکز از منابع غذایی تامین می شود. با این حال، بدن از تمام این انرژی در یک بار استفاده نمی کند. انسولین امکان ذخیره و انتشار آن را در صورت لزوم فراهم می کند. بعد از صرف غذا، میزان قند خون افزایش می یابد، معمولا حدود یک ساعت بعد از خوردن غذا. چگونگی بالا رفتن قند خون و زمان دقیق اوج میزان قند خون بستگی به رژیم غذایی فرد دارد.
تست FBS
تست FBS یا Fast blood sugar برای اندازه گیری میزان قند خون انجام می شود که از تست های بسیار روتین در آزمایشگاهای تشخیص طبی و پاتوبیولوژی میباشد. در این تست سطح قند خون بیماران، به صورت ناشتا مورد بررسی قرار می گیرد. تست FBS برای تشخیص و کنترل بیماری هایی مانند دیابت بسیار مهم است. بعضی عوامل فیزیولوژیک نیز در افزایش قند خون تاثیر گذار است. برای مثال، افزایش سن از مهمترین فاکتورهای موثر بوده و معمولا بعد از ۶۰ سالگی هرسال به میزان قند خون بیمار اضافه می گردد.
از دیگر کاربرد های تست FBS می توان به بررسی هایپر گلیسمی (باالا بودن قند خون) ، هیپوگلیسمی ( پایین بودن قند خون)، تشخیص دیابت بارداری و بررسی استعداد افراد در ابتلا به دیابت بارداری اشاره نمود.
آمادگی قبل از تست FBS
برای انجام تست FBS مانند هر نوع آزمایش دیگری لازم است که بیمار آمادگی هایی داشته باشد که در ادامه به هریک از این موارد اشاره می نماییم :
۱ـ قبل از انجام تست FBS بیمار باید حدوداً ۸ تا ۱۲ ساعت ناشتا باشد و قبل از این مدت نیز برای شام نباید غذای سنگین بخورد. البته در این میان نوشیدن آب بلامانع می باشد.
۲ـ برای انجام این تست ناشتایی بیمار نباید از ۱۶ ساعت بیشتر باشد چرا که در طی واکنش هایی بدن قند خون را بالا می برد که این بالا بودن قند خون کاذب است.
۳ـ در بیماران دیابتی که از انسولین یا سایر داروهای پایین آورنده قند خون استفاده می نمایند ، باید داروی خود را بعد از انجام تست استفاده نمایند.
نتیجه تست FBS
نتایج آزمایشات FBS به سه گروه تقسیم می شود که نشان دهنده سلامت فرد است :
۱ـ اگر میزان قند خون در بیمار ۷۰ تا ۱۰۰ باشد ، میزان آن نرمال است .
۲ـ در بازه ۱۰۰ تا ۱۲۵ بیمار دارای استعداد ابتلا به بیماری دیابت است.
۳ـ در افرادی که میزان قند خون بالای ۱۲۶ باشد، تست باید دوباره انجام شود که درصورت تطابق جواب ها، داشتن دیابت در بیمار قطعی است.
انسولین
در این تست، که به صورت ناشتا و نیز ۲ ساعت پس از مصرف غذا انجام می شود، میزان انسولین در خون اندازه گیری می شود که هدف از انجام آن موارد زیر است:
- ارزیابی کارآیی سلول های بتا در پانکراس در تولید و ترشح انسولین
- تشخیص تومور احتمالی تولید کننده انسولین در سلول های جزیره پانکراس
- علت یابی سطح گلوکز پایین خون (هیپوگلیسمی)
تعیین مقاومت به انسولین
اگر انسولین به اندازه کافی ترشح نشود و یا سلول های بدن به اثرات انسولین (مقاومت به انسولین) مقاوم شده باشند، گلوکز نمی تواند به بیشتر سلول های بدن منتهی شود و سلول ها دچار گرسنگی می شوند و در همین راستا، گلوکز خون در سطح تهدید کننده ای افزایش می یابد. این می تواند باعث انواعی ازاختلالات در متابولیسم عمومی بدن شده و اختلالات و عوارض مختلفی را بویژه در فعالیت کلیه ها، قلب، سیستم بینایی و اعصاب ایجاد نماید.
دیابت
دیابت، یک اختلال متابولیک است که در اثر سطوح بالای گلوکز سرم و کاهش اثرات انسولین وضعیت تهدید کننده ای را در زندگی افراد ایجاد می نماید. عموماً دیابت با نوع ۱ و ۲ بیشتر شناخته می شود.
دیابت نوع۱
افراد مبتلا به نوع ۱، که انسولین بسیار کمی تولید می کنند، به درمان مکمل انسولین نیاز دارند.
دیابت نوع۲
در دیابت نوع ۲، مقاومت به انسولین رخ می دهد و معمولاً نسبت مستقیمی با سن دارد. در شرایط مقاومت به انسولین، بسیاری از سلول های بدن قادر به پاسخگویی به اثرات انسولین نبوده و گلوکز خون توسط این سلولها جذب نمی شود و در نتیجه انسولین اضافی تولید و ترشح می شود و سطح بالایی از انسولین در خون (هیپرانسولینمی) بروز می یابد که عملکرد بافت های حساس به انسولین را مختل می نماید. چنین افزایشی سبب کاهش قند خون (هیپوگلیسمی) میشود که می تواند منجر به عرق کردن، تپش قلب، گرسنگی، سردرگمی، تاری دید، سرگیجه، غش کردن و تشنج شود. از آنجایی که مغز به عنوان یک منبع انرژی وابسته به گلوکز خون است، محرومیت شدید گلوکز به علت هیپینسینولینمی می تواند به سرعت به شوک انسولین و مرگ منجر شود.البته شرایط فیزیولوژیک مقاومت به انسولین در افراد مبتلا به سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCOS)، پیش دیابت، بیماری قلبی، سندرم متابولیک، acanthosis nigricans و اختلالات مرتبط با غده هیپوفیز یا غده فوق کلیه نیز مشاهده می شود که انجام آزمایشات تشخیصی مرتبط می تواند در افتراق این موارد مفید واقع شود.
تست قند خون دو ساعته ۲hpp Glucose) Two-Hour Postprandial Glucose)
آزمایش قند خون ۲ ساعت پس از غذا، که به اسم تست ۲hpp نیز شناخته می شود، آزمایش با ارزشی برای غربالگری تشخیص دیابت و همچنین در ارزیابی پاسخ به درمان و مانیتورینگ داروهای مصرفی در بیماران مبتلا به دیابت انجام میشود. در این تست پس از آزمایش خون ناشتا و خوردن صبحانه معمولی، مجدداً آزمایش تکرار میشود. در صورتی که بیمار مشکلی داشته باشد، طی ۲ ساعت قندخون وی تنظیم نمی‌شود. لازم به ذکر است که مصرف داروهایی که بر نتیجه آزمایش اثر می گذارند باید بررسی شود.
بدون دیدگاه