همه کودکان در سنین مختلف باید به طور منظم معاینه شوند. مراقبت بهداشتی توسط متخصص در رشد و سلامتی کودک بسیار مؤثر است. چکاپ کامل کودکان برای سلامتی نوزادان، کودکان و نوجوانان لازم است. گاهی اوقات ممکن است کودک سالم و بدون هیچ عارضه‌ای به نظر برسد، اما بیماری پنهانی داشته باشد. چکاپ کودکان باید در سنین ۲ هفتگی، ۲ ماهگی، ۴ ماهگی، ۶ ماهگی، ۹ ماهگی، ۱۲ ماهگی، ۱۵ ماهگی، ۱۸ ماهگی، ۲ سالگی، ۲.۵ سالگی، ۳ سالگی، ۴ سالگی و ۵ سالگی انجام شود. در طول این معاینات متخصص کودکان رشد جسمی و عاطفی کودک را ارزیابی می‌کند. آزمایش چکاپ کودکان باتوجه به سن کودک تعیین می‌شود. بیشتر فرایند چکاپ کودکان شامل بررسی نمودار رشد و معاینات فیزیکی است. پزشک باید ضربان قلب، چشم، ریه‌ها و نوع حرکات کودک را بررسی کند. همچنین در هر دوره از چکاپ، تزریق برخی واکسن‌ها ضروری بوده و طبق برنامه باید واکسیناسیون انجام شود. معاینات کودک از بدو تولد در بیمارستان شروع شده و تا سنین نوجوانی ادامه دارد. چکاپ کامل نوزادان بسیاری از مشکلات و بیماری‌ها را زودهنگام مشخص می‌کند.
چکاپ بدو تولد تا یک ماهگی نوزاد
پس از تولد نوزاد، متخصص یا پرستار در بیمارستان چکاپ‌های لازم را انجام می‌دهد. در چکاپ کامل نوزادان وزن، قد و دور سر نوزاد باید بررسی شود. در اولین شیردهی به نوزاد، پرستار مراقبت‌های لازم را انجام داده و نحوه شیردهی را آموزش می‌دهد. نوزاد تقریباً هر ۱ تا ۳ ساعت به شیر مادر نیاز دارد. همچنین در این روز میزان ادرار و دفع مدفوع نوزاد بررسی می‌شود. نوزاد باید در روز اول ۱ یا ۲ پوشک را خیس کند. در سنین ۳ تا ۵ روزگی تعداد پوشک‌های مرطوب باید به ۶ عدد در روز برسد. مدفوع در روز اول تیره‌رنگ بوده و به‌مرور نرم شده و به سمت رنگ زرد مایل‌به‌سبز تمایل پیدا می کند. پرستار باید مطمئن شود، رنگ مدفوع نوزاد طبیعی است. بخشی از چکاپ کامل نوزاد مربوط به معاینه چشم، گوش‌دادن به ضربان قلب، بررسی نبض، بررسی بندناف، پشت، باسن و پاها می‌شود. برای غربالگری و انجام آزمایش‌های مربوط به برخی بیماری‌ها، از پاشنه نوزاد کمی خون گرفته می‌شود. قبل از خروج از بیمارستان تست شنوایی انجام شده و میزان اکسیژن بررسی می‌شود. تا قبل از یک ماهگی این نوع آزمایش‌ها انجام شده و واکنش کودک به موارد مختلف بررسی می‌شود. همچنین یک برنامه واکسیناسیون به مادر داده شده تا در زمان تعیین شده تمامی واکسن‌ها تزریق شوند.
چکاپ یک ماهگی نوزاد
در یک ماهگی نوزاد باید برخی از واکسن‌های دیگر مانند دوز دوم واکسن هپاتیت را دریافت کند. متخصص دررابطه‌با تعداد دفعات شیردهی به کودک و دفع مدفوع سؤالاتی می‌پرسد. همچنین دررابطه‌با نحوه گریه نوزاد در زمان‌های مختلف اطلاعاتی می‌خواهد.
چکاپ ۲ ماهگی نوزاد
در طی معاینات دوماهگی، نوزادان در مقابل ۷ یا ۸ بیماری مختلف واکسینه می‌شوند. این واکسن‌ها معمولاً شامل موارد زیر هستند:
هپاتیت
روتاویروس
دیفتری، کزاز و سیاه‌سرفه
هموفیلوس آنفولانزا B
پنوموکوک
فلج اطفال غیرفعال
در این دوره نباید به افسردگی مادر بی‌توجه بود. متخصص از مادر در مورد احساساتش سؤال می‌پرسد. اگر پس از زایمان با ناراحتی، اضطراب یا هر مشکل دیگری روبرو هستید، با متخصص اطفال صحبت کنید تا راهنمایی‌های لازم را دریافت کنید. در دوماهگی، برای چکاپ کامل نوزادان متخصص اطفال همانند چکاپ‌های قبلی معاینات فیزیکی انجام می‌دهد تا از میزان رشد و سلامت رفتار کودک مطمئن شود.
چکاپ ۴ ماهگی کودک
تا ۴ ماهگی نوزاد باید دوز دوم واکسن‌های قبلی را دریافت کرده باشد. متخصص این موارد را بررسی کرده تا مطمئن شود برنامه واکسیناسیون به‌صورت کامل انجام می شود. در این سن، غربالگری هماتوکریت یا هموگلوبین انجام می‌شود. این غربالگری شامل آزمایش خون بوده و به تشخیص کم‌خونی در نوزاد کمک می‌کند. متخصص اطفال قبل از ارسال نمونه به آزمایشگاه از شما می‌پرسد که آیا نوزاد علاوه بر شیر مادر یا شیر خشک، چیز دیگری مصرف کرده است؟ زیرا برخی مواد غذایی و دارویی عامل مهمی در کم‌خونی نوزاد هستند. همچنین متخصص اطفال سؤالاتی در مورد نحوه خواب نوزاد، نحوه تمیزکردن لثه و داروهای مصرفی از شما می‌پرسد. پزشک معاینات فیزیکی شامل اندازه‌گیری قد و وزن و دور سر را انجام داده و اطلاعاتی در مورد دندان درآوردن کودک به شما می‌دهد.
چکاپ ۶ ماهگی کودک
در این ۶ ماه نوزاد دوز سوم واکسن‌ها را دریافت می‌کند. برخی متخصصان برای پیشگیری از بیماری، تزریق واکسن آنفولانزای فصلی را در سنین ۶ ماهگی یا بالاتر توصیه می‌کنند. حتماً در این مورد از متخصص کودکان خود سؤال کنید و اگر تزریق واکسن ضروری است، برای آن اقدام کنید. چکاپ شش ماهگی یا چکاپ هفت ماهگی نوزاد جزء معاینات مهم بوده که باید به موقع انجام شود. تا ۶ ماهگی احتمالاً اولین دندان نوزاد ظاهر شده است. دکتر اطفال دندان و لثه نوزاد را معاینه کرده تا از سلامت آن مطمئن شود. در این چکاپ احتمالاً پزشک سؤالات زیر را از شما می‌پرسد.
آیا شروع به تغذیه کودک با غذاهای جامد کرده‌اید؟
آیا کودک شما غلت می‌زند یا قادر است برای مدت کوتاهی بنشیند؟
اگر دندان کودک هنوز ظاهر نشده باشد، از شما در مورد علائم بیرون زدن آن می‌پرسد.
چکاپ ۹ ماهگی کودک
در چکاپ ۹ ماهگی احتمالاً نوزاد دوز نهایی واکسن‌های هپاتیت یا دوز سوم فلج اطفال غیرفعال (در صورت عدم دریافت تا ۹ ماهگی) دریافت می‌کند. در این چکاپ غربالگری رشد انجام می‌شود. این غربالگری نسبت به آزمایش‌های قبلی رسمی‌تر است. متخصص اطفال مجموعه سؤالاتی را از شما در مورد رشد و رفتار نوزاد می‌پرسد. احتمالاً در طول غربالگری از شما بخواهد با کودک بازی کنید. نتایج این غربالگری نشان می‌دهد که آیا کودک با سرعت طبیعی رشد می‌کند یا به دلیل تأخیر در رشد به آزمایش‌های بیشتری نیاز است؟ کودک ممکن است به دلیل زایمان زودرس یا وزن کم هنگام تولد، در معرض مشکلات رشدی باشد. همچنین اگر خواهر یا بردار مبتلا به اختلال طیف اوتیسم داشته باشد، احتمالاً دفعات غربالگری بیشتر می‌شود. متخصص اطفال در مورد حس بینایی و شنوایی کودک از شما سؤالاتی می‌کند تا از سلامت این حواس آگاه شود. همچنین در مورد برنامه شبانه نوزاد و نحوه ایستادن او اطلاعات لازم را کسب می‌کند.
چکاپ یک‌سالگی
تا چکاپ ۱۲ ماهگی، احتمالاً کودک واکسن سرخک، اوریون، سرخجه و واریسلا (آبله مرغان) را دریافت می‌کند. در این ویزیت پزشک کودک را از نظر کم‌خونی بررسی می‌کند. باتوجه‌به شرایط فرزند شما ممکن است آزمایش بررسی سطح سرب خون هم در آزمایشات چکاپ کودک لحاظ شود. در چکاپ یک سالگی بینایی، شنوایی و فشارخون آزمایش می‌شود. اگر کودک در معرض بیماری سل قرار گرفته باشد یا علائم آن را نشان دهد، یک آزمایش پوستی برای بررسی آن انجام می‌شود. در معاینه فیزیکی میزان رشد کودک و رفتار او بررسی می‌شود. همچنین پزشک سؤالات زیر را از شما می‌پرسد: آیا کودک شما سعی کرده است که بایستد یا اولین قدم‌های خود را بدون حمایت برداشته است؟ تغذیه کودک چگونه است؟ آیا کودک می‌تواند برخی کلمات ابتدایی و ساده را ادا کند؟ یکی از سؤالات پرتکرار مادران این است که آیا آزمایش یک‌سالگی کودک به‌صورت ناشتا انجام می‌شود؟ اگر کودک علائم چربی یا قند خون داشته یا سابقه خانوادگی این بیماری‌ها وجود داشته باشد، متخصص آزمایش قند و چربی خون را تجویز می‌کند. برای چنین آزمایشی کودک باید حدود ۸ ساعت ناشتا باشد.
چکاپ ۱۵ ماهگی
در این چکاپ رشد کودک با اندازه‌گیری قد و وزن بررسی می‌شود. پزشک در مورد نحوه غذا خوردن و دفع مدفوع از شما سؤال می‌کند. در این سن کودک ۳ وعده غذا و ۲ تا ۳ میان وعده سالم نیاز دارد. در سال دوم زندگی رشد کمی کند شده و اشتهای کودک کمتر می‌شود. اگر کودک دچار اسهال یا یبوست است، حتماً در زمان چکاپ کودک به متخصص اطلاع دهید.
در این سن کودک باید ۳ تا ۵ کلمه را ادا کند و دستورات ساده را متوجه شود. پزشک دررابطه‌با عکس‌العمل‌های کودک و نحوه رفتار او سؤالاتی از شما می‌پرسد.
چکاپ دوسالگی
در این چکاپ پزشک یک معاینه فیزیکی کامل انجام داده و دندان‌های کودک را بررسی می‌کند. احتمالاً مجموعه‌ای از دندان‌های آسیا ظاهر شده است. اکثر متخصصان اطفال در این دوره مراجعه به دندانپزشک را توصیه می‌کنند. در این سن کودک باید بیش از ۵۰ کلمه بگوید و برخی کلمات را تکرار کند. تا ۲ سالگی بیشتر واکسن‌ها تزریق شده است. اگر واکسنی باقی‌مانده باشد، پزشک تزریق آن واکسن‌ها را در برنامه قرار می‌دهد. در این چکاپ متخصص کودکان احتمالاً یک غربالگری برای بررسی زودهنگام اوتیسم انجام می‌دهد. پزشک معاینات فیزیکی شامل معاینه چشم، قلب و ریه‌ها را انجام داده و مهارت‌های حرکتی کودک را بررسی می‌کند. در صورت نیاز با نظر پزشک آزمایش‌هایی برای کم‌خونی، کلسترول و سل تجویز می‌شود.
چکاپ ۳۰ ماهگی کودک
در چکاپ ۳۰ ماهگی کودکان شاخص توده بدنی اندازه‌گیری می‌شود. متخصص برای شناسایی زودهنگام تأخیرات رشدی، انجام برخی غربالگری‌ها را توصیه می‌کند. همانند چکاپ‌های قبلی چشم، ضربان قلب و ریه‌ها معاینه می‌شوند.
چکاپ سه‌سالگی کودک
در چکاپ ۳ سالگی کودک متخصص کودکان علاوه بر اندازه‌گیری قد و وزن و در صورت همکاری کودک فشارخون و بینایی کودک را هم بررسی می‌کند. پزشک علاوه بر معاینات فیزیکی، گفتار و زبان کودک را هم مورد ارزیابی قرار می‌دهد. در این سن کودک باید بتواند جملات کوتاه و قابل‌درک بگوید.
چکاپ چشم کودکان
برای غربالگری بینایی و معاینه چشم، پزشکان از راه‌های مختلفی استفاده می‌کنند. معمولاً در سنین پایین نحوه حرکت چشم‌ها، نحوه واکنش و تغییرات در نور و تاریکی بررسی می‌شوند. همچنین پزشک باید برای اطمینان از صاف بودن چشم‌ها، معایناتی انجام دهد. تشخیص زودهنگام بیماری‌های چشمی در سنین پایین بسیار مهم بوده و در درمان تأثیر دارد.
در سنین ۳ تا ۵ سال چکاپ چشم کودک شامل آزمایش‌های چشمی و نمایش تصاویر و حروف است. در این آزمایش‌ها پزشک متوجه می‌شود، کودک فرم و جزئیات اشیا را به‌خوبی می‌بیند یا نه. کاهش توانایی چشم در دیدن جزئیات آمبلیوپی یا تنبلی چشم نامیده می‌شود. درصورتی‌که این مشکل زود تشخیص داده شود، قابل‌درمان است.
چکاپ دندان کودکان
چکاپ دندان کودک پس از ظاهرشدن اولین دندان‌ها جز معاینات مهم در نظر گرفته می‌شود. دندانپزشک برای پیداکردن علائم پوسیدگی دندان‌ها را بررسی می‌کند. در این آزمایش ممکن است از سیلانت یا فلوراید برای کاهش خطر پوسیدگی استفاده شود. همچنین دندانپزشک می‌تواند برای معاینات بیشتر از تصاویر اشعه ایکس استفاده کند.
متخصص کودکان بعد از چکاپ دندان، توصیه‌هایی در مورد رژیم غذایی کودک و عادات بهداشتی دهان و دندان ارائه می‌دهد. علاوه بر این نحوه صحیح مسواک زدن را به شما توضیح می‌دهد. اولین معاینه مربوط به رده سنی ۶ ماه تا یک سال است. در این سن باید لثه‌ها و دندان‌ها به‌خوبی بررسی شوند.
چکاپ قلب کودکان
یکی از مواردی که در چکاپ کودکان انجام می‌شود، شنیدن ضربان قلب است. اگر متخصص اطفال در این معاینات صدای ناهنجاری بشنود، برای معاینات بیشتر کودک را به متخصص قلب ارجاع می‌دهد. متخصص قلب برای دستیابی به اطلاعات بیشتر در مورد قلب کودک آزمایش‌های خاصی را انجام می‌دهد. معاینات معمول شامل الکتروکادیوگرام و اکوکاردیوگرام می‌شود.
چکاپ خون کودکان
برخی مشکلات و بیماری‌ها با معاینات فیزیکی عمومی مشخص نمی‌شوند. آزمایش خون به پزشک کمک می‌کند، نگاه دقیق‌تری داشته باشد و مشکلات را زود تشخیص دهد. برخی از مهم‌ترین آزمایش‌های خون برای کودکان موارد زیر هستند.
شمارش کامل سلول‌های خونی
آزمایش CBC یا شمارش کامل گلبول‌های خونی، فاکتورهایی مانند تعداد گلبول‌های قرمز، گلبول‌های سفید، پلاکت‌ها و نسبت گلبول‌های خونی به پلاسما (هماتوکریت) را ارزیابی می‌کند. این آزمایش از آزمایش‌های ضروری برای کودکان است. شمارش سلول‌های خونی در تأیید تشخیص‌های خاص، غربالگری بیماری‌های زمینه‌ای و تشخیص بیماری‌های ارثی انجام می‌شود.
آزمایش تعیین گروه خونی
سلول‌های خونی نشانگرهای خاصی روی سطح خود دارند که آنتی‌ژن نامیده می‌شوند. بر اساس این آنتی‌ژن‌ها ۴ گروه خونی A، B، AB و O در همه انسان‌ها وجود دارد. تعیین گروه خونی کودکان به سوابق پزشکی آینده، انتقال خون و حفظ ایمنی مادر و کودک در صورت عدم تطابق آنتی‌ژن کمک می‌کند.
آزمایش قند خون
بررسی سطح قند خون برای تشخیص بیماری دیابت مهم است. بیشتر کودکان مبتلا به این بیماری از دیابت نوع ۱ رنج می‌برند. این بیماری به دلیل تخریب سلول‌های آلفا تولیدکننده انسولین در لوزالمعده توسط سیستم ایمنی ایجاد می‌شود. اگر کودک مشکوک به دیابت باشد، متخصص آزمایش قند خون را تجویز می‌کند. آزمایش قند خون از آزمایش‌های ضروری کودکان ۲ تا ۱۲ ساله است.
آزمایش خون برای آلرژی
اگرچه برای تشخیص آلرژی از آزمایش پوستی استفاده می‌شود، اما برای نوزادان و کودکان خردسال آزمایش خون گزینه بهتری است. این آزمایش برای تشخیص مواد شیمیایی ایجادکننده آلرژی در خون (آنتی‌بادی) و تشخیص افزایش گلبول‌های سفید خاص انجام می‌شود. برای بررسی واکنش‌های آلرژیک سه نوع آزمایش به نام‌های ELISA، RAST و TLC وجود دارد.
آزمایش چربی خون کودکان
تا همین اواخر آزمایش چربی خون در کودکان غیرضروری بود. اما با افزایش سبک زندگی ناسالم و رژیم غذایی با قند بالا، کودکان هم در معرض خطر کلسترول بالا قرار دارند. چربی خون می‌تواند خطر ابتلا به انواع خاصی از بیماری‌ها به‌ویژه بیماری‌های قلبی را افزایش دهد. معمولاً این آزمایش برای کودکان زیر دو سال و نوجوانان در سن بلوغ توصیه نمی‌شود. زیرا در این سنین سطح لیپیدها نوسانات زیادی دارند. اما این آزمایش جزء آزمایش‌های ضروری کودکان ۲ تا ۱۲ ساله است.
بدون دیدگاه